Tại buổi làm việc của Thành ủy Đà Nẵng với UBND H. Hòa Vang vào đầu tháng 8-2021, ông Nguyễn Hà Nam - Chủ tịch UBND H. Hòa Vang cho biết, trong năm 2021, Hòa Vang triển khai 62 dự án, công trình mang tính động lực, trọng điểm của thành phố. Theo đó, huyện thực hiện một khối lượng lớn công tác giải phóng mặt bằng với 3.724 hồ sơ của các đối tượng thuộc diện giải tỏa. Qua 7 tháng triển khai, địa phương đã thực hiện 1.608 hồ sơ, số lượng hồ sơ chưa bàn giao mặt bằng là 2.116 hồ sơ, nhưng cũng qua 7 tháng, tổng số lô đất bố trí tái định cư (TĐC) cho các hộ giải tỏa mới được 553 lô đất...

Dự án đường vành đai phía Tây trên địa bàn H. Hòa Vang chậm tiến độ một phần do vướng mắc từ tiến độ giải tỏa, đền bù mặt bằng, tái định cư cho người dân.

Theo Chủ tịch UBND H. Hòa Vang, vướng mắc hiện nay trong công tác giải phóng mặt bằng để triển khai các dự án, công trình đầu tư là việc giao đất TĐC. Huyện có nhiều dự án hạ tầng giao thông trên địa bàn các xã, để thực hiện các chính sách về hỗ trợ, đền bù vốn đã khó khăn, phức tạp thì việc bố trí đất TĐC càng khó hơn. Trên địa bàn huyện hiện có 2 dự án hạ tầng giao thông đang thực hiện công tác giải phóng mặt bằng tại 7 xã. Đó là dự án tuyến đường Vành đai phía tây qua các xã Hòa Khương, Hòa Phong, Hòa Phú, Hòa Ninh và Hòa Liên; dự án tuyến đường ĐH2 qua các xã Hòa Sơn, Hòa Nhơn. Riêng công tác giải phóng mặt bằng đối với dự án tuyến đường Vành đai phía tây có đến 1.602 hồ sơ giải tỏa, dự án tuyến đường ĐH2 còn 43 hồ sơ chưa bàn giao mặt bằng. Vấn đề này làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công mà nguyên nhân là do chưa có quỹ đất TĐC. Qua nguồn quỹ đất TĐC hiện có và trên hồ sơ dự án khu TĐC chuẩn bị đầu tư, 2 dự án này có 71 hồ sơ nhà đất cần giải quyết đất ở TĐC để giải phóng mặt bằng. 

Đại diện Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP Đà Nẵng cho biết, việc triển khai các dự án giao thông trên địa bàn H. Hòa Vang đều có phương án về đền bù, giải tỏa và bố trí TĐC. Đơn vị đang lập thủ tục, hồ sơ 3 dự án hạ tầng TĐC. Tuy nhiên, thủ tục đầu tư xây dựng các khu TĐC thường kéo dài nên một số dự án hiện vẫn chưa thực hiện. Việc đầu tư dự án TĐC cũng liên tục gặp khó khăn bởi cần thực hiện công tác giải phóng mặt bằng rồi đến triển khai đầu tư hạ tầng, tỷ lệ hộ giải tỏa cần nhu cầu quỹ đất TĐC theo đó tăng lên. Với đặc thù ở Hòa Vang là vùng nông thôn, khi triển khai dự án đầu tư xây dựng thì công tác giải phóng mặt bằng, bố trí TĐC tác động đến từng hộ gia đình. Người dân sinh sống theo cộng đồng dân cư, gia tộc cùng với đời sống sinh hoạt gắn liền với canh tác nông nghiệp, tại nơi ở cũ, nhưng sau khi TĐC sau giải tỏa phải gắn với điều kiện sinh hoạt và làm việc của người nông dân tương tự như nơi ở cũ…

Theo UBND huyện, mặc dù chủ trương, chính sách thành phố cho phép thực hiện phương án hỗ trợ bằng tiền để hộ giải tỏa thuê nhà để chờ nhận đất TĐC, nhưng ở vùng nông thôn thì khó có quỹ nhà để hộ giải tỏa thuê ở. Nếu có nhà ở tạm thì cũng không bảo đảm các điều kiện về diện tích để chứa các vật dụng gia đình, vật dụng sản xuất vốn là công cụ sản xuất lẫn tài sản của người dân vùng nông thôn. Đối với việc xây dựng các khu nhà tạm liền kề để bố trí hộ giải tỏa vào ở tạm chờ nhận đất TĐC như tại các quận, huyện khác ở thời điểm này càng khó thực hiện, do vướng mắc về quỹ đất, kinh phí để thực hiện cơ sở hạ tầng, đảm bảo đời sống sinh hoạt tối thiểu cho người dân... trong khi đó ở thời điểm hiện nay, tất cả các nguồn vốn đầu tư đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng nên dù đầu tư khu nhà tạm liền kề vẫn tương tự như đầu tư dự án khu TĐC mới và phát sinh nhiều hạng mục hạ tầng kỹ thuật khác về cấp điện, thoát nước, vệ sinh môi trường.

Từ thực tế trong công tác giải phóng mặt bằng, bố trí TĐC, UBND H. Hòa Vang kiến nghị UBND TP cho phép địa phương thí điểm cho hộ giải tỏa tự làm nhà ở tạm để chờ nhận đất ở TĐC. Theo đề xuất này, UBND H. Hòa Vang và chính quyền các xã khu vực dự án cho phép hộ giải tỏa đang chờ nhận đất thực tế để làm nhà ở TĐC được sử dụng quỹ đất công, đất hoang hóa để làm nhà ở tạm. Sau khi hộ giải tỏa được bàn giao thực tế đất ở TĐC và làm nhà ở mới thì tự tháo dỡ nhà ở tạm bàn giao đất lại cho địa phương. Điều kiện để ràng buộc hộ giải tỏa làm nhà ở tạm trên đất công nếu không bàn giao lại đất ở tạm thì dừng cấp quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở tại dự án khu TĐC mới

Đại diện lãnh đạo Sở TN-MT cũng đề xuất, cho phép hộ giải tỏa khu vực nông thôn Hòa Vang được làm nhà ở tạm tại các vị trí đất công chờ nhận đất TĐC, thực tế sẽ tạo thuận lợi cho thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, cần cân nhắc thực hiện thí điểm tại những khu vực dự án và hộ giải tỏa thực sự bức xúc về chỗ ở tạm. Giải pháp cơ bản hơn vẫn là chính quyền TP chủ động đầu tư triển khai các khu nhà tạm để hộ giải tỏa đến sinh sống trước khi chờ đất TĐC. Sở TM-MT cũng đề xuất, cần chủ động điều chỉnh phương án bố trí TĐC, hoán đổi đất ở TĐC đối với hộ giải tỏa đến những khu TĐC đã có sẵn quỹ đất.

Về vấn đề TĐC cho người dân tại các dự án ở Hòa Vang, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng lưu ý, H. Hòa Vang phải lên kế hoạch và phương án giải quyết về vấn đề TĐC, báo cáo Thành ủy sau ngày 30-8-2021. Thành ủy cũng thống nhất cho chủ trương thí điểm xây dựng phương án xây dựng nhà tạm cho người dân thuộc diện TĐC, bố trí cho người dân TĐC ở địa bàn khác, nhưng phải có sự đồng thuận của nhân dân.

Hồng Thanh